Er is op dit moment veel te doen om de tweede Kamerverkiezingen en de kans dat de uitslag wordt gehackt. Ook wordt er nog steeds gesproken over het hacken en beïnvloeden van de Amerikaanse verkiezingen die recentelijk hebben plaatsgevonden. Zo heeft minister Plasterk van Binnenlandse Zaken hierop in de media gereageerd door te stellen dat het kabinet heeft gezegd dat andere landen, zoals Rusland, baat kunnen hebben bij beïnvloeding van de politiek en de publieke opinie in Nederland, en dat zij ook de middelen hebben om dit te proberen. Ook wil hij dat de uitslag van de aankomende verkiezingen betrouwbaar is. Verder wil hij ‘niet verzeild raken in allerlei discussies over een scenario waardoor iemand zou kunnen hacken’. Maar hierbij is er geen sprake van één scenario, maar van meerdere scenario’s. Dit alles op één hoop gooien werkt verwarring in de hand en maakt de angst voor een cyberaanval alleen maar, onnodig, groter. Maar waar schuilt dan wél het gevaar? Wat is de definitie van hacken? En is de angst dat er in maart iets ernstig mis gaat gegrond of niet?
Social engineering
Hacken kan worden omschreven als het vinden van een andere toepassing van iets dan waarvoor het door de maker bedoeld is. Hacking staat echter vooral bekend om z’n relatie tot cybersecurity en het inbreken in netwerken en systemen om beschikking over bepaalde gegevens te verkrijgen of schade aan te kunnen richten. Maar ook social engineering kan onder de noemer hacking geschaard worden. Bij social engineering gaat het om de rol van de mens in het digitale proces. Je kunt je netwerk nog zo goed beveiligen met een wachtwoord, als het wachtwoord met een stickertje onder je laptop zit geplakt, ben je net zo ver van huis als wanneer je wachtwoord 12345678 is.
Hack de verkiezingen
Wanneer we kijken naar de situatie in de Verenigde Staten, zien we dat er geen software is gehackt, maar dat de publieke opinie is gemanipuleerd door het blokkeren van bepaalde uitingen. Hierdoor kwam de reclamecampagne van Hillary Clinton gedoseerd in de media en werd het evangelie van Trump des te wijder verspreid. Op deze manier werd het volk gevoed met bepaalde informatie, met alle gevolgen van dien. Dit is overigens niet dezelfde techniek als waar politieke partij Denk zich op dit moment van bedient, namelijk door het gebruik van trollen. Trollen zijn ‘nepmensen’ die op social media berichten plaatsen met als doel bepaalde emoties te creëren.
Bij de aankomende tweede Kamerverkiezingen speelt er nog iets anders. Deze discussie gaat over de kwetsbaarheden in het proces. Kan er bijvoorbeeld in bepaalde systemen, die niet zo geavanceerd zijn, data worden overgezet met een USB, waardoor er malware in zou kunnen komen. Daarmee zou zo’n systeem gehackt kunnen worden, wat geen invloed heeft op uitingen in de media maar wel direct op een telling bijvoorbeeld. Handmatig tellen zou dan een oplossing zijn. Maar hoe betrouwbaar is dat? Bovendien zou dat de oplossing voor de hack en niet voor het probleem dat mensen de verkiezingen willen beïnvloeden.
Een lek kun je dichten
Enige nuancering is dus gewenst. Je kunt alle vormen van hacken niet over één kam scheren. De verschillende manieren waarop hacken zich manifesteert moeten onderkend worden en elk op zijn eigen manier worden aangepakt. Want er is een groot verschil tussen het manipuleren van mensen en het manipuleren van stemmen. Een lek kun je dichten maar hoe controleer, signaleer en bewijs je dat berichten de lezer al dan niet bereiken? Dat de minister geen discussie wil over een scenario waardoor iemand zou kunnen hacken is op zijn minst naïef en hij zou er goed aan doen te onderkennen dat de kans dat het drie hackscenario’s zijn in plaats van één aanzienlijk groter is, waarmee de angst voor een hack tijdens de verkiezingen gegrond is.
